Bogowie olimpijscy
Sprawowali wszelką władzę nad ludźmi i decydowali o ich istnieniu, życiu lub śmierci
Pili boski nektar i jedli ambrozję, która dawała im nieśmiertelność
Było ich dwunastu . Do bogów olimpijskich należeli :
Zeus- Hera Hestię
Posejdon- Artemida
Hades- Demeter
Apollo Atena
Ares,
Hefajstos Afrodyta
Hermes
Dionizos
Dynastię bogów zapoczątkowali
Uranos (niebo) i Gaja (ziemia), która narodziła się z Chaosu i sama z siebie urodziła Uranosa w śnie. Ich potomstwem byli: tytani i tytanidy, hekatonchejrowie oraz cyklopi niebiańscy.
Kronos poślubił Reę, następnie okaleczył i pozbawił swojego ojca władzy. Uranos przepowiedział
wtedy Kronosowi, że jedno z jego dzieci pozbawi go tronu. Kronos bojąc się utraty władzy każde
nowo narodzone dziecko połykał. Połknął: Hestię, Demeter, Herę, Hadesa i Posejdona. Rea pozbawiona
wszystkich dzieci postanowiła, że nie dopuści żeby szósty potomek został połknięty. Jako szósty urodził się
Zeus. Rea zamiast niego podała Kronosowi kamień zawinięty w pieluszkę, a Zeusa ukryła na Krecie.
Kiedy Zeus osiągnął wiek dojrzały za poradą Metydy podał Kronosowi środek wymiotny, który spowodował , że musiał on zwymiotować połknięte dzieci. Przywrócone życiu rodzeństwo pod wodzą Zeusa wypowiedziało wojnę Kronosowi. Wojna trwała 10 lat, w walce z Kronosem Zeusa wsparli ci, których Kronos strącił do Tartaru,czyli cyklopi i hekatonchejrowie. Dzięki temu wsparciu Zeus odniósł zwycięstwo i zajął miejsce w Niebie, a za swoją siedzibę wybrał Olimp. Kronos wraz z innymi tytanami został zamknięty w Tartarze.Zamknięcie tytanów w Tartarze spowodowało gniew Gai, która podburzyła gigantów do walki z mieszkańcami Olimpu. Wojna ta została nazwana gigantomachią
poniedziałek, 3 października 2011
Sztuka Minojska
Używa się tego terminu w odniesieniu do dzieł powstałych pod wpływem oddziaływania kultury minojskiej. Główne ośrodki kultury sztuki to Knossos, Fajstos, Malia i Palaikastro.
Sztuka ta powstała i przeżyła swój rozkwit w epoce brązu, a czas jej trwania dzieli się na trzy główne okresy: wczesnominojski (3000-2000 p.n.e.), średniominojski (2000-1580 p.n.e.) i późnominojski (1580-1100 p.n.e.). Najważniejszą cechą zarówno cywilizacji jak i sztuki minojskiej są pałace. Sztuka kreteńska należy do okresu rozwoju kultur egejskich. Cechują ją pewne powiązania z kulturą starożytnego Wschodu (zwłaszcza w pierwszym okresie rozwoju), sztuką starożytnego Egiptu oraz wzajemne powiązania i wpływy innych kultur związanych z terenami położonymi nad Morzem Egejskim.
Pałace były ośrodkami władzy i administracji. Pełniły jeszcze wiele innych funkcji. Pod wpływem rozbudowy powstały wielkie zespoły pałacowe. Płace niewiele różnią się między sobą świadczy to o pewnym stylu który dominował na Krecie. Pałace były wielokondygnacyjne. Używano kolumn jako elementów podtrzymujących. Wokół pałacu pobudowane były domy wysokich urzędników. Były to budynki na ogół piętrowe, czasem z balkonami, umiejscowione wśród zieleni, najprawdopodobniej w ogrodach.
Minojska ceramika
Największy rozwój sztuki ceramicznej łączy się z największym rozwojem sztuki pałacowej. Wyrabiane naczynia pokrywano firmisem. Taka technika używana była przez cały okres starożytny. Wśród naczyń możemy wyróżnić kilka następujących typów; ceramika Kamares, powstawała w latach 2000-1700 p.n.e. Ceramika ta nosi nazwę od groty Kamares która mieściła się w pobliżach Fajstos. Jej cechami są piękne barwne malowidła. Niektóre z wytwarzanych naczyń przypominają skorupki jaj. Malowidła na ceramice zwykle przedstawiają motywy roślinne. Artyści chętnie zestawiali kontrastowe kolory dekoracji, a ornamenty budowali z prostych elementów geometrycznych i stylizowanych motywów roślinnych, do wyjątków należą przedstawienia figuralne. Dekoracja była tak komponowana, aby podkreślić kształt naczynia. Dalszy rozwój ceramiki minojskiej następuje po 1700 p.n.e. Wyrażał się przede wszystkim w zmianie motywów dekoracyjnych. Jako pierwszy pojawił się styl zwany morskim. Jego nazwa pochodzi od często występujących w nim motywów zwierząt (np. ośmiornic) i roślin morskich.
Minojska rzeźba
Nie może ona się poszczycić taki i osiągnięciami jak ceramika lecz także ona wywarła swój wpływ na późniejszą sztukę grecką. Jej przykładem są drobne figurki. Figurki te zazwyczaj przedstawiały kobiety z rękami złożonymi na piersiach lub mężczyzn z ręką skierowaną w gorę . Nie odnaleziono na Krecie monumentalnych rzeźb z kamienia, ale niektóre z wykopalisk sugerują, że wykonywane były posągi z brązu o wysokości człowieka; np. w Fajos została odnaleziona forma do wykonania odlewu ręki dla takiego posągu. Nie ma jednak żadnych świadectw mówiących o wyglądzie takich rzeźb. Najsłynniejszą rzeźbą minojską jest waza żniwiarzy która powstała ok. roku 1500. Do naszych czasów przetrwała tylko jej część przedstawiająca marsz młodzieńców niosących plony i narzędzia rolnicze. Przedstawienie jest bardzo ekspresyjne i zarazem ciekawe. Najpopularniejszym materiałem rzeźbiarskim był kamień. Z kamienia wykonywano także naczynia. Były wśród nich wazy zdobione reliefami oraz tzw. rytony, czyli naczynia libacyjne w kształcie głowy byka. Przykładem jest odnaleziony w pałacu Knossos ryton wyrzeźbiony w serpentynie. Jego powierzchnie pokrytą licznym liniami i płaskim reliefem który ukazuje postać byka. Do tego typu naczyń przymocowywano prawdopodobnie rogi które wykonywano z drewna które następnie pozłacano. Cmentarz minojski w Phourni jest jednym z najważniejszych stanowisk wykopaliskowych na Krecie i z pewnością najważniejszym cmentarzem minojskim jaki do tej chwili odkopano.
Minojska gliptyka
Ta dziedzina sztuki reprezentowała była w okresie minojskim przede wszystkim przez pieczęcie. Był to okres ich największej popularności. Najstarsze z nich zdobiono spiralami bądź też innymi formami geometrycznymi. Początkowo stosowano kompozycje symetryczne, z czasem sceny stają się coraz swobodniejsze. W czasie rozwoju sztuki pałacowej motywy urozmaicano. W początkowej fazie wszystko było symetryczne. Z biegiem czasu sztuka ta wyrywa się z niej i staje się bardziej swobodniejsza prowadząc do dominacji motywów falistych. Rozwój techniki pozwolił na wykonywanie pieczęci rytych w twardych kamieniach oraz w kształcie złotych sygnetów. Zastosowano nową metodę ich wyrabiania poprzez zwiększenie obrotów narzędzia i zastosowaniu krystalicznego węgla można było poddać obróbce twardsze kamienie. Używane były do znakowania wyrobów oraz własności prywatnych posiadacza pieczęci
Minojskie złotnictwo
Złotnicy minojscy znali i stosowali różne techniki jubilerskie. Przeważają tutaj wpływy wschodnie. Wpływ na złotnictwo minojskie wywarły style które dotarły tutaj z Mezopotamii i Azji Mniejszej. Złotnictwo tak jak i większość sztuki minojskiej swój największy rozwój przeżywa w okresie pałacowym. Do zdobienia stosowali technikę granulacji, filigranu oraz emaliowanie. Złoto przywozili tutaj kupcy z innych części basenu Morza Śródziemnego. O jakości wyrobów świadczą takie znaleziska jak wywieszka przedstawiająca dwie pszczoły (odnaleziona w Mallia) oraz kubki ozdobione scenami ujarzmiania byka, znalezione w Wafio w Lakonii.
Minojskie grobowce
Mieszkańcy Krety dużą wagę przywiązywali do pochówki. Świadczą o tym odkryte groby. Jednym z rodzaju grobów były konstrukcje w kształcie tolosu. Nie da się jednak dzisiaj już określić czy były one nakrywane dachem czy też nie. Największe z nich osiągały średnice ok. 13 metrów. Były one miejscem pochówków dla całych rodzin. Obok głównego grobowca często znajdowały się mniejsze pomieszczenia. Przed grobowcami stawiano ołtarz gdzie składano dary w intencji zmarłych. Drugim rodzajem grobów budowanych przez Minojczyków był tzw. grób izbowy. Swym kształtem przypominał prostokątne izby mieszkalne. Pozostałości bruku świadczą ze prawdopodobnie otoczenie wokół grobów brukowano. Przy największym z grobowców którego wysokość wynosiła 40 metrów a szerokość s3 odkryto także fragment kolumnady.
Kultura mykeńska
Kultura mykeńska (1600-1100 p.n.e.) - najstarsza kultura Grecji kontynentalnej, nazwa pochodzi od miasta Mykeny znajdującego się w centrum Kotliny Argolidzkiej, siedziby Atrydów. Termin "mykeński", odnoszący się do późnej epoki brązu, oznacza całokształt zjawisk kulturowych zachodzących w latach 1700-1100 p.n.e. Według mitologii greckiej założycielem Myken był Perseusz. Kultura ta poznana została dokładniej dopiero pod koniec XIX wieku dzięki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Heinricha Schliemanna z 1874 roku, a później przez jego następców. Ważne ośrodki tej kultury mieściły się również w Pylos, Tirynas, ale także miejscowość Gla w Beocji. Wywierała wpływ na całą Grecję a także w szczytowym okresie rozwoju na niektóre wyspy na Morzu Egejskim oraz na Kretę. W 1700 r. p.n.e. we wschodniej części Półwyspu peloponeskiego pojawiało się plemię Achajów. Osiedlili się na tym terenie jednak nigdy nie utworzyli stałego i zwartego państwa. Osadami Achajów władał król który miał swoją siedzibę w Mykenach. Jednym z najsławniejszych władców Myken był legendarny bohater Agamemnon. Mykeńczycy zajmowali się inżynierią. Wznosili mosty, pałace i mury obronne. Umieli także nawadniać i osuszać glebę. Większość z Mykeńczyków zajmowała się rolnictwem. Ponadto część z ludności trudziła się również handlem. Kultura ta ginie wraz z najazdem Dorów w XII wieku p.n.e. Dorowie którzy posługiwali się żelazną bronią utworzyli swoje państwo na południu półwyspu ze stolica w Sparcie. Od tego też momentu mówi się o początku kolonizacji greckiej. Echem potęgi cywilizacji mykeńskiej jest tradycja mityczna o wielkiej wyprawie przeciw Troi, której ostateczny kształt nadały poematy Homera w VIII w. p.n.e.
.
Mykeńska Sztuka
Jest to najpóźniejszy okres rozwoju sztuki helladzkiej, datowany od 1600 p.n.e. do 1100 p.n.e.. Czas trwania sztuki mykeńskiej został zakończony wraz z najazdem plemion doryckich i podbój ziem zajmowanych Achajów.
Kultura mykeńska dzieli się na trzy okresy:
wczesnohelladzki (2900- 1900 p.n.e.)
średniohelladzki (1900- 1580 p.n.e.)
późnohelladzki (15800- 1100 p.n.e.)
Najważniejszym elementem rozwoju było pobudowanie obronnych twierdz zwanych cytadelami. Były one ośrodkami władzy i centralnymi ośrodkami rozwoju sztuki. Najwspanialsze dzieła sztuki mykeńskiej powstawały na zamówienia władców. Szczególnie wysoki poziom uzyskały ceramika , złotnictwo, rzeźba i malarstwo. Jednak kultura ta słynie przede wszystkim ze wspaniałych pałaców. Kultura ta upada w XII wieku. Jednym z niewielu ośrodków które uniknęły zniszczenia podczas najazdu Dorów były Ateny. W odróżnieniu od kultury minojskiej główną cechą kultury mykeńskiej będzie pojawienie się scen militarnych w sztuce. Będą one pełniły bardzo ważną role i będą stosunkowo często się pojawiały. Odrębną dziedziną sztuki będzie wyrób broni. Nabierze ona także odpowiednich wzorów i ozdób. Niewątpliwie wywarła ona duży wpływ na późniejszą sztukę grecką. Najważniejszym elementem rozwoju było pobudowanie obronnych twierdz zwanych cytadelami. Bądź tez używa się na ich określenie terminu pałace. Kultura mykeńska osiągał wysoki poziom rozwoju o czym świadczą zachowane zabytki. Mykeny otaczają wysokie mury z ogromnych głazów. Starożytni nazywali je murami cyklopowymi, bo uważali, że tylko cyklopi o nadludzkiej sile mogli je wznieść.
Mykeńskie cytadele
Były to położone najczęściej na pagórkach, otoczone potężnymi murami obronnymi warownie budowane na planie zbliżonym do prostokąta. Czas ich powstania i rozbudowy określany jest na wieki XVI - XI p.n.e. Mury obronne stawiane były w konstrukcji murów cyklopowych. Taki system obronny był bardzo skomplikowany składał się z wąskich bram i wąskich podwórek co uniemożliwiało większe szturmy na cytadele. Były one ośrodkami władzy politycznej i gospodarczej. Odgrywały także bardzo ważną role w rozwoju kultury i sztuki. To właśnie na zamówienia władców powstawały najwspanialsze dzieła.. W porównaniu do pałaców kreteńskich zmniejszeniu uległ centralny dziedziniec. Megaron był najważniejszym pomieszczeniem. Był umieszczony pośrodku pomieszczenia i otoczony był kolumnami. Posadzki pomieszczeń reprezentacyjnych oraz megaronu zostały wyłożone kamiennymi płytami. Choć zdarzają się również pokrycie wykonane ze stiuku. Ściany podobnie jak w kulturze minojskiej pokrywano freskami. Na terenie cytadeli znajdowały się także wydzielone pomieszczenia dla królowej, łazienki, kapliczki, archiwa z tabliczkami, magazyny, pomieszczenia gospodarcze. Najważniejsze cytadele to zostały odkryte w
w Mykenach, Pylos i Tirynsie.
Megaron
Sala ta miała kształt prostokąta. Ten element architektury stał się później charakterystyczny dla całej sztuki greckiej. Składał się z trzech części; portyku, przedsionka i głównej sali o kształcie prostokąta lub kwadratu. Strop megaronu wsparty był na czterech kolumnach, pośrodku umieszczano palenisko. Nad nim zostawiano dziurę w dachu. Z czasem został przekształcony w reprezentacyjną część pałaców ( ok. 1400 p.n.e. - 1100 p.n.e.. Megaron stał się wzorem, na podstawie którego zbudowano znakomitą większość starożytnych świątyń. Jego naśladownictwem były również pomieszczenia męskie (andron) w greckim domu.
Ceramika mykeńska
Początkowo tak jak i cała sztuka mykeńska znalazła się pod głębokim wpływem kultury mykeńskiej. Swój szybki rozwój zaczęła w XVI w. p.n.e. Co wiąże się z wprowadzeniem szybkoobrotowego koła garncarskiego. To pozwoliło na wytwarzanie trwalszych produktów na szerszą skalę. To przyniosło za sobą schematyzacje malowideł i powtarzalność wzorów. Szczególnie często naśladowano motywy morskie i pałacowe z jakimi mieliśmy do czynienia w przypadku kultury kreteńskiej. Często spotykamy również przedstawienia zwierząt i roślin malowanych z reguły w dwóch kolorach . Do najciekawszych zabytków mykeńskiej ceramiki należy tzw. waza wojowników. Naczynie to zostało odnalezione w Mykenach. Czas jego powstania datowany jest na ok. 1200 p.n.e. Jego ozdobą jest namalowany szereg wojowników uzbrojonych w włócznie i tarcze, z głowami okrytymi hełmami z rogami. Z biegiem czasu następowały coraz większe uproszczenie i schematyzacja wzorów. Po upadku mykeńskich cytadeli można mówić o powolnym upadku tej sztuki. Styl ten ewaluuje i powoli przetwarza się w styl grecki zwany protogeometrycznym.
Do najciekawszych zabytków mykeńskiej ceramiki należy tzw. waza wojowników. Naczynie to odnaleziono w Mykenach. Powstało prawdopodobnie ok. 1200 p.n.e. Ozdobione jest szeregiem greckich wojowników w zbroi z hełmem na którym umieszczone są rogi. Malowidła wykonywano również na glinianych sarkofagach. Pokrywano je większa paletą kolorów. Liczne sarkofagi w kształcie wanien i skrzyń zostały odnalezione na Krecie. Datuje się je na XIV - XIII wiek p.n.e. popularnym motywem który umieszczano na nich jest pochód płaczek. Płaczki w marszu skierowane miały ręce do góry.
Wśród okresów powstawania waz mykeńskich wyróżniamy:
Wczesnohelladzki I (1600-1500 p.n.e.), Późnohelladzki II (1500-1400 p.n.e.), Późnohelladzki III A i B (1400-1200 p.n.e.), Późnohelladzki C (1200-1100 p.n.e.).
Rzeźba Mykeńska
Sztuka ta powstała i przeżyła swój rozkwit w epoce brązu, a czas jej trwania dzieli się na trzy główne okresy: wczesnominojski (3000-2000 p.n.e.), średniominojski (2000-1580 p.n.e.) i późnominojski (1580-1100 p.n.e.). Najważniejszą cechą zarówno cywilizacji jak i sztuki minojskiej są pałace. Sztuka kreteńska należy do okresu rozwoju kultur egejskich. Cechują ją pewne powiązania z kulturą starożytnego Wschodu (zwłaszcza w pierwszym okresie rozwoju), sztuką starożytnego Egiptu oraz wzajemne powiązania i wpływy innych kultur związanych z terenami położonymi nad Morzem Egejskim.
Pałace były ośrodkami władzy i administracji. Pełniły jeszcze wiele innych funkcji. Pod wpływem rozbudowy powstały wielkie zespoły pałacowe. Płace niewiele różnią się między sobą świadczy to o pewnym stylu który dominował na Krecie. Pałace były wielokondygnacyjne. Używano kolumn jako elementów podtrzymujących. Wokół pałacu pobudowane były domy wysokich urzędników. Były to budynki na ogół piętrowe, czasem z balkonami, umiejscowione wśród zieleni, najprawdopodobniej w ogrodach.
Minojska ceramika
Największy rozwój sztuki ceramicznej łączy się z największym rozwojem sztuki pałacowej. Wyrabiane naczynia pokrywano firmisem. Taka technika używana była przez cały okres starożytny. Wśród naczyń możemy wyróżnić kilka następujących typów; ceramika Kamares, powstawała w latach 2000-1700 p.n.e. Ceramika ta nosi nazwę od groty Kamares która mieściła się w pobliżach Fajstos. Jej cechami są piękne barwne malowidła. Niektóre z wytwarzanych naczyń przypominają skorupki jaj. Malowidła na ceramice zwykle przedstawiają motywy roślinne. Artyści chętnie zestawiali kontrastowe kolory dekoracji, a ornamenty budowali z prostych elementów geometrycznych i stylizowanych motywów roślinnych, do wyjątków należą przedstawienia figuralne. Dekoracja była tak komponowana, aby podkreślić kształt naczynia. Dalszy rozwój ceramiki minojskiej następuje po 1700 p.n.e. Wyrażał się przede wszystkim w zmianie motywów dekoracyjnych. Jako pierwszy pojawił się styl zwany morskim. Jego nazwa pochodzi od często występujących w nim motywów zwierząt (np. ośmiornic) i roślin morskich.
Minojska rzeźba
Nie może ona się poszczycić taki i osiągnięciami jak ceramika lecz także ona wywarła swój wpływ na późniejszą sztukę grecką. Jej przykładem są drobne figurki. Figurki te zazwyczaj przedstawiały kobiety z rękami złożonymi na piersiach lub mężczyzn z ręką skierowaną w gorę . Nie odnaleziono na Krecie monumentalnych rzeźb z kamienia, ale niektóre z wykopalisk sugerują, że wykonywane były posągi z brązu o wysokości człowieka; np. w Fajos została odnaleziona forma do wykonania odlewu ręki dla takiego posągu. Nie ma jednak żadnych świadectw mówiących o wyglądzie takich rzeźb. Najsłynniejszą rzeźbą minojską jest waza żniwiarzy która powstała ok. roku 1500. Do naszych czasów przetrwała tylko jej część przedstawiająca marsz młodzieńców niosących plony i narzędzia rolnicze. Przedstawienie jest bardzo ekspresyjne i zarazem ciekawe. Najpopularniejszym materiałem rzeźbiarskim był kamień. Z kamienia wykonywano także naczynia. Były wśród nich wazy zdobione reliefami oraz tzw. rytony, czyli naczynia libacyjne w kształcie głowy byka. Przykładem jest odnaleziony w pałacu Knossos ryton wyrzeźbiony w serpentynie. Jego powierzchnie pokrytą licznym liniami i płaskim reliefem który ukazuje postać byka. Do tego typu naczyń przymocowywano prawdopodobnie rogi które wykonywano z drewna które następnie pozłacano. Cmentarz minojski w Phourni jest jednym z najważniejszych stanowisk wykopaliskowych na Krecie i z pewnością najważniejszym cmentarzem minojskim jaki do tej chwili odkopano.
Minojskie freski
Szczytowy okres rozkwitu malarstwa minojskiego również tak jak w przypadku ceramiki i rzeźby przypada na okres funkcjonowania pałaców. Na początku prym wiodły proste motywy o charakterze geometrycznym. Kolorystyka ograniczała się w większości przypadkach do barwy czerwonej i białej i ich odcieniów. Jednym z najważniejszych ośrodków w którym powstawały malowidła było Knossos. Większość malowideł odkrytych w Knossos to niewielkie fragmenty zachowane w nienajlepszym stanie i poddane rekonstrukcji, która budziła i budzi sporo kontrowersji wśród naukowców. Znacznie lepiej zachowane freski odkryto w Akrotiri na wyspie Thira (Santorin). Zajmują one duża część ścian. Jednak różnią się one od sztuki kreteńskiej. Wyróżnia ja przede wszystkim bogata różnorodność szczegółów. Silny wpływ na malarstwo minojskie wywierało malarstwo egipskie. Przejawiało się top głownie w tematyce jak i technice wykonania. Nie byli oni jednak tylko biernymi naśladowcami tworzyli własne specyficzne techniki i wzory. W obrębie ich zainteresowań znajdywała się głownie natura i to ja starali się przedstawiać. Okres od ok. 1700 do 1600 p.n.e. to przede wszystkim nurt tzw. malarstwa naturalistycznego. Nie jest to naturalizm wedle dzisiejszego rozumowania. Artyści starli się jak najwierniej przedstawić otaczającą ich naturę. Z biegiem lat wyłania się forma i odpowiedni styl który będzie charakterystyczny dla malarstwa okresu zwanego pałacowym (ok. 1500 - 1400 p.n.e.). Bardzo częstym motywem jest również przedstawianie postaci bądź też zwierzęcia na tle jakiegoś pejzażu. Jednym z najstarszych zachowanych do dziś fragmentów fresków z Knossos jest fragment tzw. Zbierający krokusy. Przedstawia ona postać niebieskiej małpki pośród pól porośniętych kwiatami. Zachowały się też fragmenty o podobnej tematyce przedstawiające postacie kuropatw, byków lub delfinów. Rzadko występują motywy wojenne. Jednym z najbardziej znanych fresków które odnaleziono w Knossos jest portret kobiety zwany "Paryżanką". Naukowcy datują jego powstanie na ok. 1400 r. p. n. e. Freski które pokrywały ściany domów i pałaców wykonywano techniką która jest charakterystyczna dla Krety. Podkład w stiuku modelowany był w płaski relief, a na nim wykonywano malowidło.Minojska gliptyka
Ta dziedzina sztuki reprezentowała była w okresie minojskim przede wszystkim przez pieczęcie. Był to okres ich największej popularności. Najstarsze z nich zdobiono spiralami bądź też innymi formami geometrycznymi. Początkowo stosowano kompozycje symetryczne, z czasem sceny stają się coraz swobodniejsze. W czasie rozwoju sztuki pałacowej motywy urozmaicano. W początkowej fazie wszystko było symetryczne. Z biegiem czasu sztuka ta wyrywa się z niej i staje się bardziej swobodniejsza prowadząc do dominacji motywów falistych. Rozwój techniki pozwolił na wykonywanie pieczęci rytych w twardych kamieniach oraz w kształcie złotych sygnetów. Zastosowano nową metodę ich wyrabiania poprzez zwiększenie obrotów narzędzia i zastosowaniu krystalicznego węgla można było poddać obróbce twardsze kamienie. Używane były do znakowania wyrobów oraz własności prywatnych posiadacza pieczęci
Minojskie złotnictwo
Złotnicy minojscy znali i stosowali różne techniki jubilerskie. Przeważają tutaj wpływy wschodnie. Wpływ na złotnictwo minojskie wywarły style które dotarły tutaj z Mezopotamii i Azji Mniejszej. Złotnictwo tak jak i większość sztuki minojskiej swój największy rozwój przeżywa w okresie pałacowym. Do zdobienia stosowali technikę granulacji, filigranu oraz emaliowanie. Złoto przywozili tutaj kupcy z innych części basenu Morza Śródziemnego. O jakości wyrobów świadczą takie znaleziska jak wywieszka przedstawiająca dwie pszczoły (odnaleziona w Mallia) oraz kubki ozdobione scenami ujarzmiania byka, znalezione w Wafio w Lakonii.
Minojskie grobowce
Mieszkańcy Krety dużą wagę przywiązywali do pochówki. Świadczą o tym odkryte groby. Jednym z rodzaju grobów były konstrukcje w kształcie tolosu. Nie da się jednak dzisiaj już określić czy były one nakrywane dachem czy też nie. Największe z nich osiągały średnice ok. 13 metrów. Były one miejscem pochówków dla całych rodzin. Obok głównego grobowca często znajdowały się mniejsze pomieszczenia. Przed grobowcami stawiano ołtarz gdzie składano dary w intencji zmarłych. Drugim rodzajem grobów budowanych przez Minojczyków był tzw. grób izbowy. Swym kształtem przypominał prostokątne izby mieszkalne. Pozostałości bruku świadczą ze prawdopodobnie otoczenie wokół grobów brukowano. Przy największym z grobowców którego wysokość wynosiła 40 metrów a szerokość s3 odkryto także fragment kolumnady.
Kultura mykeńska
Kultura mykeńska (1600-1100 p.n.e.) - najstarsza kultura Grecji kontynentalnej, nazwa pochodzi od miasta Mykeny znajdującego się w centrum Kotliny Argolidzkiej, siedziby Atrydów. Termin "mykeński", odnoszący się do późnej epoki brązu, oznacza całokształt zjawisk kulturowych zachodzących w latach 1700-1100 p.n.e. Według mitologii greckiej założycielem Myken był Perseusz. Kultura ta poznana została dokładniej dopiero pod koniec XIX wieku dzięki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Heinricha Schliemanna z 1874 roku, a później przez jego następców. Ważne ośrodki tej kultury mieściły się również w Pylos, Tirynas, ale także miejscowość Gla w Beocji. Wywierała wpływ na całą Grecję a także w szczytowym okresie rozwoju na niektóre wyspy na Morzu Egejskim oraz na Kretę. W 1700 r. p.n.e. we wschodniej części Półwyspu peloponeskiego pojawiało się plemię Achajów. Osiedlili się na tym terenie jednak nigdy nie utworzyli stałego i zwartego państwa. Osadami Achajów władał król który miał swoją siedzibę w Mykenach. Jednym z najsławniejszych władców Myken był legendarny bohater Agamemnon. Mykeńczycy zajmowali się inżynierią. Wznosili mosty, pałace i mury obronne. Umieli także nawadniać i osuszać glebę. Większość z Mykeńczyków zajmowała się rolnictwem. Ponadto część z ludności trudziła się również handlem. Kultura ta ginie wraz z najazdem Dorów w XII wieku p.n.e. Dorowie którzy posługiwali się żelazną bronią utworzyli swoje państwo na południu półwyspu ze stolica w Sparcie. Od tego też momentu mówi się o początku kolonizacji greckiej. Echem potęgi cywilizacji mykeńskiej jest tradycja mityczna o wielkiej wyprawie przeciw Troi, której ostateczny kształt nadały poematy Homera w VIII w. p.n.e.
.
Mykeńska Sztuka
Jest to najpóźniejszy okres rozwoju sztuki helladzkiej, datowany od 1600 p.n.e. do 1100 p.n.e.. Czas trwania sztuki mykeńskiej został zakończony wraz z najazdem plemion doryckich i podbój ziem zajmowanych Achajów.
Kultura mykeńska dzieli się na trzy okresy:
wczesnohelladzki (2900- 1900 p.n.e.)
średniohelladzki (1900- 1580 p.n.e.)
późnohelladzki (15800- 1100 p.n.e.)
Najważniejszym elementem rozwoju było pobudowanie obronnych twierdz zwanych cytadelami. Były one ośrodkami władzy i centralnymi ośrodkami rozwoju sztuki. Najwspanialsze dzieła sztuki mykeńskiej powstawały na zamówienia władców. Szczególnie wysoki poziom uzyskały ceramika , złotnictwo, rzeźba i malarstwo. Jednak kultura ta słynie przede wszystkim ze wspaniałych pałaców. Kultura ta upada w XII wieku. Jednym z niewielu ośrodków które uniknęły zniszczenia podczas najazdu Dorów były Ateny. W odróżnieniu od kultury minojskiej główną cechą kultury mykeńskiej będzie pojawienie się scen militarnych w sztuce. Będą one pełniły bardzo ważną role i będą stosunkowo często się pojawiały. Odrębną dziedziną sztuki będzie wyrób broni. Nabierze ona także odpowiednich wzorów i ozdób. Niewątpliwie wywarła ona duży wpływ na późniejszą sztukę grecką. Najważniejszym elementem rozwoju było pobudowanie obronnych twierdz zwanych cytadelami. Bądź tez używa się na ich określenie terminu pałace. Kultura mykeńska osiągał wysoki poziom rozwoju o czym świadczą zachowane zabytki. Mykeny otaczają wysokie mury z ogromnych głazów. Starożytni nazywali je murami cyklopowymi, bo uważali, że tylko cyklopi o nadludzkiej sile mogli je wznieść.
Mykeńskie cytadele
Były to położone najczęściej na pagórkach, otoczone potężnymi murami obronnymi warownie budowane na planie zbliżonym do prostokąta. Czas ich powstania i rozbudowy określany jest na wieki XVI - XI p.n.e. Mury obronne stawiane były w konstrukcji murów cyklopowych. Taki system obronny był bardzo skomplikowany składał się z wąskich bram i wąskich podwórek co uniemożliwiało większe szturmy na cytadele. Były one ośrodkami władzy politycznej i gospodarczej. Odgrywały także bardzo ważną role w rozwoju kultury i sztuki. To właśnie na zamówienia władców powstawały najwspanialsze dzieła.. W porównaniu do pałaców kreteńskich zmniejszeniu uległ centralny dziedziniec. Megaron był najważniejszym pomieszczeniem. Był umieszczony pośrodku pomieszczenia i otoczony był kolumnami. Posadzki pomieszczeń reprezentacyjnych oraz megaronu zostały wyłożone kamiennymi płytami. Choć zdarzają się również pokrycie wykonane ze stiuku. Ściany podobnie jak w kulturze minojskiej pokrywano freskami. Na terenie cytadeli znajdowały się także wydzielone pomieszczenia dla królowej, łazienki, kapliczki, archiwa z tabliczkami, magazyny, pomieszczenia gospodarcze. Najważniejsze cytadele to zostały odkryte w
w Mykenach, Pylos i Tirynsie.
Megaron
Sala ta miała kształt prostokąta. Ten element architektury stał się później charakterystyczny dla całej sztuki greckiej. Składał się z trzech części; portyku, przedsionka i głównej sali o kształcie prostokąta lub kwadratu. Strop megaronu wsparty był na czterech kolumnach, pośrodku umieszczano palenisko. Nad nim zostawiano dziurę w dachu. Z czasem został przekształcony w reprezentacyjną część pałaców ( ok. 1400 p.n.e. - 1100 p.n.e.. Megaron stał się wzorem, na podstawie którego zbudowano znakomitą większość starożytnych świątyń. Jego naśladownictwem były również pomieszczenia męskie (andron) w greckim domu.
Ceramika mykeńska
Początkowo tak jak i cała sztuka mykeńska znalazła się pod głębokim wpływem kultury mykeńskiej. Swój szybki rozwój zaczęła w XVI w. p.n.e. Co wiąże się z wprowadzeniem szybkoobrotowego koła garncarskiego. To pozwoliło na wytwarzanie trwalszych produktów na szerszą skalę. To przyniosło za sobą schematyzacje malowideł i powtarzalność wzorów. Szczególnie często naśladowano motywy morskie i pałacowe z jakimi mieliśmy do czynienia w przypadku kultury kreteńskiej. Często spotykamy również przedstawienia zwierząt i roślin malowanych z reguły w dwóch kolorach . Do najciekawszych zabytków mykeńskiej ceramiki należy tzw. waza wojowników. Naczynie to zostało odnalezione w Mykenach. Czas jego powstania datowany jest na ok. 1200 p.n.e. Jego ozdobą jest namalowany szereg wojowników uzbrojonych w włócznie i tarcze, z głowami okrytymi hełmami z rogami. Z biegiem czasu następowały coraz większe uproszczenie i schematyzacja wzorów. Po upadku mykeńskich cytadeli można mówić o powolnym upadku tej sztuki. Styl ten ewaluuje i powoli przetwarza się w styl grecki zwany protogeometrycznym.
Do najciekawszych zabytków mykeńskiej ceramiki należy tzw. waza wojowników. Naczynie to odnaleziono w Mykenach. Powstało prawdopodobnie ok. 1200 p.n.e. Ozdobione jest szeregiem greckich wojowników w zbroi z hełmem na którym umieszczone są rogi. Malowidła wykonywano również na glinianych sarkofagach. Pokrywano je większa paletą kolorów. Liczne sarkofagi w kształcie wanien i skrzyń zostały odnalezione na Krecie. Datuje się je na XIV - XIII wiek p.n.e. popularnym motywem który umieszczano na nich jest pochód płaczek. Płaczki w marszu skierowane miały ręce do góry.
Wśród okresów powstawania waz mykeńskich wyróżniamy:
Wczesnohelladzki I (1600-1500 p.n.e.), Późnohelladzki II (1500-1400 p.n.e.), Późnohelladzki III A i B (1400-1200 p.n.e.), Późnohelladzki C (1200-1100 p.n.e.).
Rzeźba Mykeńska
Również tak jak w przypadku rzeźby minojskiej osiągnęła ona stosunkowo niski poziom. Wiele lat z tego okresu znano jedynie małe figurki. Które osiągały jedyni rozmiar kilkunastu centymetrów. Nowe światło na osiągnięcia sztuki mykeńskiej rzuciły wykopaliska w Keos. Podczas prowadzonych tam wykopalisk odkryto rzeźby kobiet których rozmiar wynosił ok. jednego metra. Posągi te ozdobione były strojami kreteńskimi. Również układ ich rąk przypominał pozę którą obserwujemy w rzeźbach minojskich. Różni je od pierwowzorów układ rąk - opuszczonych ku dołowi (figurki kreteńskie ręce wznosiły ku górze). Podczas prowadzonych tam wykopalisk odkryto w sumie 20 takich posągów które rzuciły nowe światło na rzeźbę mykeńską.. Rozwój sztuki które reprezentowały kilkunastocentymetrowe figurki przypada na lata 1300-1200 p.n.e. Częściej przedstawiano postacie kobiet, rzadziej mężczyzn. Pierwotne rzeźby były naśladownictwem. Lecz z biegiem czasu wykształcił się własny styl i własne wzorce. Wszystkie tego typu figurki malowano.
dzieje grerki
Kreta i Mykeny, najdawniejsze dzieje Grecji.
Grecja jest krajem o bogatej historii i kulturze. Warto poznawać jej historie gdyż jest ona historią całej Europy. Grecka kultura pasjonuje zadziwia i wciąga. Pozostałości architektoniczne i wszelkie inne zabytki świadczą nam o minionych wiekach. Kultura Grecji który jest fundamentem współczesnej kultury europejskiej.
Kultura kreteńska (minojska)
W starożytnej Grecji zrodziły się dwa najstarsze ośrodki kultury. Miejscem powstania pierwszego jest wyspa na Morzu Śródziemnym - Kreta. Od nazwy tej wyspy wzięła się nazwa kultury kreteńskiej, nazywanej też czasem kulturą minojską. Według mitologii greckiej na krecie miał się urodzić Zeus. Badania archeologiczne dowodzą że najstarsze osadnictwo na wyspie rozpoczęło się ok. 2500 lat p.n.e. najwspanialsze czasy wyspa przeżywała pod rządami króla Minosa ok. 2000 r. p.n.e.. Był on nie tylko władca ale również najwyższym kapłanem. Ludność Krety była zróżnicowana pod względem zamożności. Zajmowała się rybołówstwem, kupiectwem, budownictwem. Poprzez kupców na wyspę trafiały takie surowce jak złoto, srebro, ołów, cynę, miedź, kość słoniowa. Prace wykopaliskowe potwierdziły przekazy Homera o stu miastach istniejących na Krecie. Do największych należały Knossos, Fajstos, Hagia Triada i Mallia. Żadne z odkopanych miast nie miało murów obronnych, znaleziono też niewiele broni. Znali obróbkę metali (miedzi, a w późniejszym okresie także brązu). Osiągnęli mistrzostwo w dziedzinie żeglugi, zaczęli panować na morzu egejskim. Utrzymywali kontakty z Egiptem, co w pewnym stopniu wpłynęło na kształt ich społeczeństwa. Osiągnęli mistrzostwo w dziedzinie żeglugi, zaczęli panować na morzu egejskim. Do najważniejszych zabytków zalicza się pałac w Knossos (zwany też pałacem Minosa), związany z mitem o Minotaurze, pochodzący z okresu 2000-1570 p.n.e. cały zespól pałacowy świadczy o wysokim poziomie budownictwa i wiedzy Kreteńczyków. Zespól budynków który wchodzi w skład Pałacu w Knossos liczy sobie 150 m długość i 100 szerokości. W pałacu było ok. 1500 pomieszczeń. W środkowej części zespołu pałacowego mieścił się plac na którym odbywały się uroczystości. Kreteńczycy budowali również wspaniałe akwedukty, porty a także bardzo dobre brukowane drogi. Ściany budynków pokrywali freskami. Zachowane pozostałości są też wynikiem bogatego życia artystycznego, obejmującego malarstwo, teatr i widowiska taurokatapsii. O zamożności najbogatszych mieszkańców Krety świadczą wyposażenia domów wśród których nie brakuje przedmiotów bogato zdobione metalami, kamieniami szlachetnymi i kością słoniową. Oddziaływanie kultury minojskiej zaznaczało się zwłaszcza na wyspach Morza Egejskiego, o czym świadczą rezultaty wykopalisk prowadzonych od trzydziestu lat na wyspie Thira (Santoryn). Wpływy minojskie sięgały wówczas nawet Peloponezu. Ok. roku 1500 p.n.e. wyginęła co wiąże się prawdopodobnie ze wybuchem wulkanu na wyspie. Po eksplozji wulkanu wyspę nawiedził również najazd wojowniczych Achajów.
Subskrybuj:
Posty (Atom)